انواع اگزاست فن و تعمیر فن

آیا درباره انواع اگزاست فن ها ، کاربرد و ویژگی های آنها و تعمیر انواع فن اطلاعات کافی دارید؟ در این مقاله انواع فن: فن آکسیال و فن سانتریفیوژ را بطور کامل مورد بررسی قرار داده ایم تا با شناختی کامل نسبت به انواع فن های سانتریفیوژ و آکسیال و با بررسی و مقایسه انواع فن بتوانید فن مورد نیاز خود را به درستی انتخاب و خریداری نمایید. همچنین با مطالعه نکات مهم در عیب یابی و تعمیر فن که در این مقاله به آن پرداخته ایم می توانید بالاترین بازدهی را از این دستگاه داشته باشید.

فن‌ها یکی از مهمترین عناصر در سیستم‌های خنک‌کننده هستند که نقش اساسی در حفظ دمای مناسب و عملکرد بهینه دستگاه‌های الکترونیکی و صنعتی دارند. در این مقاله، به بررسی انواع اگزاست فن و راهنمایی‌هایی برای تعمیر و مراقبت از آنها می‌پردازیم.

اگزاست فن چیست؟

اگزاست فن (Exhaust fan) ازیک فن و موتور تشکیل شده که هوا را مکیده و به خارج از محیط ساختمان منتقل می کند.

این وسیله برای اهداف متنوعی در جابجایی هوا استفاده می‌شود. از جمله کاربردهای اگزاست فن می توان به موارد ذیل اشاره کرد.

1. جابجایی هوای مرده و بالانس هوایی سیستم های تهویه مطبوع
2. خروج هوا جهت ورود هوای تازه و اکسیژن به فضا های تحت تهویه
3. خروج بوی بد و آلودگی هوا از محیط
4. خروج دود از اگزوز وسایل نقلیه در پارکینگ ها
5. خروج بوی غذا و حرارت در رستوران ها و آشپزخانه های صنعتی
6. خروج هوای اتاق های تمیز توسط هواساز هایژنیک
7. ایجاد فشار منفی در فضاهایی مثل سرویس‌های بهداشتی که باید فشار منفی داشته باشند.

اگزاست فن ها اصولاً دارای قدرت مکش بالایی هستند. که به دو نوع زیر تقسیم میشوند. 

1. اگزاست فن های محوری (آکسیال) Axial
2. اگزاست فن های سانتریفیوژ 

اگزاست فن های محوری (آکسیال)

اگزاست فن های محوری (آکسیال) به چند نوع تقسیم بندی می شوند. 
در این نوع اگزاست فن ها جریان هوای ورودی و خروجی موازی محور فن می باشد. نکته حائز اهمیت این است که فن های آکسیال (محوری) اکثراً دارای سر و صدای زیادی هستند و هرچه قدرت آنها بیشتر باشد صدای فن در آنها زیادتر میشود. به طوری که در مکان هایی که حساسیت صدای زیاد مطرح نیست بیشتر کاربرد دارند. و به همین جهت این فن ها بیشتر در صنعت بکار میروند. البته در منازل مسکونی در سایزهای کوچک کاربرد زیادی دارند.

نوع پروانه‌ای

که شامل یک پروانه متصل به یک الکتروموتور هستند و ابعاد کوچک آنها در تهویه و هوای سرویس‌های بهداشتی منازل مسکونی با طبقات کم و در جایی که مسیر تخلیه طولانی نباشد و یا مقاومت مسیر جریان هوا کم باشد استفاده می شود و روی دیوار و روی پنجره و ... به سادگی نصب می‌شوند. و از سایزهای کوچک مثلاً قطر ۸ سانتی متر تا انواع بزرگ مثلاً قطر ۱۲۰ سانتی متر و بزرگتر تولید می شوند و در هواکش کارگاههای کوچک و مرغداری ها و ... استفاده میشوند.

فن پره محوری

این نوع دارای یک فن متحرک و یک سری پره راهنما و هدایت کننده که در جلو یا پشت فن متحرک قرار دارد تشکیل شده است. پره های هدایت کننده وظیفه جلوگیری از اغتشاش جریان هوا و جهت دهی به جریان هوا و پرتاب آن را دارند که باعث افزایش کارایی فنی می شود.

نوع پروانه در لوله (Tube Axial Fan)

که پروانه داخل یک محفظه و استوانه گرد و لوله شکل متناسب با قطر پروانه فن قرار گرفته است. پروانه این نوع اگزاست فن ها نوع ملخی بوده که بعضاً انحنایی هم روی پره ها جهت افزایش قدرت پرتاب دارند. انواع قوی این فن ها را در داخل تونل های جاده ای جهت تهویه هوا و خروج دود حاصل از اگزوز خودروها به کار می‌برند. مثلاً در تونل توحید و تونل جاده هراز نمونه آنها را که روی سقف تونل با صدای زیاد در حال کار هستند می توان دید.

اگزاست فن های گریز از مرکز (سانتریفیوژ)

این فن ها غالباً دارای محفظه حلزونی شکل هستند و فن آنها به صورت استوانه ای شکل است که محور گرداننده فن در وسط این استوانه بوده و دارای تعداد زیادی تیغه شعاعی روی سطح استوانه است. هوا از مرکز استوانه (در جهت محور فن) وارد شده و عمود بر مرکز استوانه یعنی با زاویه ۹۰ درجه خارج می شود. قدرت پرتاب و فشار استاتیک و حجم سیال جا به جا شده به نوع خم و انحنای تیغه ها بستگی دارد. از این نظر سه نوع فن را می توان نام برد.

فن سانتریفیوژ فوروارد (Forward) انحنا به سمت جلو

این نوع فن ها پره ها به سمت جهت چرخش فن به سمت جلو خمیده شده اند یعنی زاویه تیغه ها کمتر از ۹۰ درجه و در جهت چرخش فن است. این فن ها در سیستم‌های با فشار پایین به کار می روند و معمولاً با حجم کم جابجایی سیال قدرت پرتاب خوبی دارند. اگزاست فن های کوچک و متوسط اغلب دارای این نوع فن هستند.

فن سانتریفیوژ بکوارد (Backward) انحنا به سمت عقب 

در این نوع فن ها پره ها به سمت عقب انحنا دارند یعنی نسبت به جهت چرخش فن تیغه ها زاویه بیشتر از ۹۰ درجه دارند. در  سیستم های با حجم و فشار بالا بیشتر به کار برده می‌شوند و دارای دبی جابجایی مناسبی هستند و اصولاً صدای تولید شده توسط این نوع فن کمتر از انواع دیگر می‌باشد. 

فن های شعاعی یا رادیال

در این نوع فن ها تیغه ها فاقد انحنا بوده و در جهت شعاعی بدون انحنا قرار گرفته اند. این نوع فن ها خواصی بین دو نوع فن ذکر شده را دارند.

چون اگزاست فن های سانتریفیوژ در تاسیسات و سیستم های تخلیه هوا و تهویه و بالانسینگ هوا بیشتر کاربرد دارند در اینجا به آنها می پردازیم.

اگزاست فن های سانتریفیوژ به دو صورت انرژی چرخش خود را از الکتروموتور ها می گیرند.

نوع مستقیم : در این حالت محور فن سانتریفیوژ با محور شفت روتور الکتروموتور به صورت یکپارچه بوده و فن مستقیما نیروی خود را از الکتروموتور می‌گیرد و یاتاقانهای فن در انتهای این شفت قرار می‌گیرند. این نوع بیشتر در ظرفیت های کوچک تر استفاده می شود.

نوع غیر مستقیم : در این حالت روی محور فن یک فولی قرار دارد و بر روی شفت الکتروموتور نیز فولی دیگری قرار گرفته است که معمولاً فولی سمت فن بزرگتر می باشد. این دو فولی باید در یک امتداد قرار گرفته و تنظیم و تراز گردند. تسمه هایی که در شیار فولی قرار می‌گیرد نیروی چرخش الکتروموتور را به فن منتقل می‌کند. ممکن است تعداد تسمه ها بر اساس سایز فن و شرایط کاری متفاوت باشد مثلاً یک تسمه یا ۲ و ۳ و یا ۴ تسمه به صورت همزمان روی فولی ها قرار گیرند.
تسمه های موجود در بازار بر اساس پهنای شیار فولی ها دارای مشخصه استاندارد هستند که با حروف انگلیسی نشان داده می شود. مثلاً تسمه ای که روی آن حرف A انگلیسی حک شده، باریکتر از نوع B است و یا نوع C پهن تر از نوع B است. بر اساس فاصله فولی ها باید تسمه را که شماره بندی دارد تهیه کرد. مثلا A 65 یا A 78

نگهداری و تعمیر فن سانتریفیوژ

علت تعمیرات اگزوز فن ها به وجود دو مشکل کلی :  مشکلات مکانیکی و مشکلات الکتریکی برمی‌گردد. 

مشکلات مکانیکی فن ها 

این مشکلات بیشتر مربوط به فن اگزاست فنها و محور شفت آن و یاتاقانها، بلبرینگ الکتروموتور، شل بودن یا سفت بودن تسمه ها، پاره شدن تسمه، گرفتگی و مسدود شدن مجرای مکش یا کثیف شدن فیلترها (در آشپزخانه های صنعتی و اتاق های تمیز و...) و بالانس نبودن فن می باشد.

مشکلات الکتریکی فن ها 

مثل خرابی فیوز های مدار فرمان کنتاکتور ها و بی متال، سوختن الکتروموتور، خرابی خازن الکتروموتور، دو فاز شدن برق و مشکلاتی از این دست.

نکات مهم در سرویس، نگهداری و تعمیر اگزاست فن ها

در ادامه به چند نکته کاربردی در سرویس، نگهداری و تعمیرات اگزاست فن ها که بسیار حائز اهمیت است اشاره شده است.

1. بهتر است برای اگزاست فن ها شناسنامه فنی تهیه کرد که در آن شماره تسمه نوع و تعداد آن، نوع یاتاقانها و شماره مدل آن، توان الکتروموتور، بلبرینگهای دو سر شفت الکتروموتور و مشخصات تجهیزات برقی ثبت گردد تا در صورت نیاز به تعمیرات در سریع ترین زمان ممکن با تامین قطعات انجام گردد.
2. سرویس دوره ای یاتاقانها که مربوط به بازدید چشمی و گریس کاری یا روغن کاری آنهاست به صورت منظم انجام شود در هنگام گریس کاری یاتاقان ها مطمئن شوید گریس قبلی از لبه های یاتاقان ها کاملا خارج شود تا گریس تازه کاملاً جایگزین شود و روانکاری درست انجام شود. انتخاب گریس مناسب هم حائز اهمیت است.
   
3. در صورتیکه امکان پذیر باشد جهت جلوگیری از برهم خوردن بالانس فن بهتر است گرد و غبار و کثیفی و چربی روی سطح تیغه ها با فشار باد یا شستن فن (بعد از باز کردن آن) پاک شود. چون وجود این اجرام روی سطح تیغه ها علاوه بر برهم زدن بالانس، روی دبی و فشار فن هم تاثیر منفی دارد. 
   
4. چنانچه تسمه ها بین دو فولی موتور و فن به درستی نصب نشده باشند و بیش از حد شل یا سفت شده باشند باعث مشکل در کارکرد فن خواهد شد. تسمه که شل باشد با حرکت فولی موتور سرخورده و بعد از مدتی از شیار خودش خارج شده و چنانچه دور فولی گیر کند باعث صدمه به موتور و بعضاً سوختن آن می شود. برای تنظیم تسمه با دست، تسمه ها را بعد از قرار گرفتن در شیار لمس کنید. باید مقدار کمی حرکت و بازی داشته باشد. روش تکمیل کننده، استفاده از آمپر گیری است. چنانچه خیلی سفت باشد آمپر می کشد و اگر خیلی شل باشد از حد مورد انتظار آمپر کمتری مصرف میکند.
   
5. اگر در مکش اگزاست فن ها (مثلاً در آشپزخانه های صنعتی و مانند آن) فیلترهای توری یا فیلتر هپا و ذغالی و ... وجود دارد آن را به صورت دوره ای باز و تمیز کرده و اگر نیاز به تعویض دارد آن را تعویض کنید. و همچنین توری های روی حلزونی در مسیر خروجی فن را نیز به صورت دوره‌ای بازدید کرده و در صورت نیاز تمیز کنید.
   
6. الکتروموتورهای اگزاست فن ها اکثراً دارای محافظ و قاب جهت در امان ماندن از نور و بارش باران و برف هستند. بعد از هرگونه تعمیرات موتور آنها را حتما به دقت نصب نمایید.
   
   
7. آچارکشی تابلوی برق فرمان و قدرت اگزاست فن ها و کنترل دوره ای کلیدهای قطع و وصل روی بام از موارد مهم جهت کاهش آسیب های الکتریکی اگزاست فن هاست.
   
8. بالانس نبودن فن علاوه بر سر و صدا باعث آسیب به یاتاقانها و الکتروموتور نیز خواهد شد. برای بالانس کردن فن اگزوز فن ها و هواساز و ایرواشر و ... باید از دستگاه های مخصوص بالانس استفاده کرد و یا به صورت تجربی آن را بالانس کرد.

بالانس فن بصورت دستی

اگر فن بالانس نباشد باید با یک ماژیک (یا مداد رنگی یا مداد شمعی یا گچ) که در فاصله بسیار نزدیک روی شفت فن در قسمت موتور یا فولی ثابت شده است اقدام به بالانس کردن فن نمود. 
(فاصله بین ماژیک و شفت ۱ میلی متر باشد) با چرخش شفت اگر علامتی روی آن برجا بماند یعنی اینکه فن بالانس نبوده و هنگام چرخش ایجاد لنگر می‌کند. هر چه طول خط ایجاد شده روی شفت کمتر و کوچکتر باشد یعنی اینکه لنگر قوی تری ایجاد شده و شدت بر هم خوردن بالانس فن بیشتر شده است و وزنه بیشتری باید برای بالانس کردن به کار برد. 
طول خط ایجاد شده را روی شفت در نظر بگیرید و مرکز آن را پیدا کنید. وقتی که وسط پاره خط (جا مانده روی شفت بر اثر چرخش) را پیدا کردید دقیقاً ۱۸۰ درجه روی شفت حرکت کرده و نقطه مقابل مرکز پاره خط را روی فن پیدا کرده و به آن یک وزنه کوچک سربی مثلاً ۱۵ گرم اضافه می کنیم. سپس خط قبلی را پاک کرده مجدداً اجازه چرخش به فن می دهیم و اگر خطی ایجاد شد طبق روش فوق اقدام به بالانس کردن میکنیم. هرچقدر خط ها بزرگتر شد باید وزنه‌های سبک‌تر به کار برد. این کار را تا بالانس شدن کامل فن ادامه می‌دهیم.

فروش انواع اگزاست فن - فن سانتریفیوژ با بهترین قیمت

فروشگاه اینترنتی بامین تهویه تمامی اطلاعات فنی و تصاویر انواع اگزاست فن سانتریفیوژ را جهت مقایسه و خریدی آسان در اختیار مشتریان محترم قرار داده است. ​برای دریافت مشاوره جهت انتخاب و خرید انواع اگزاست فن سانتریفیوژ با کارشناسان بامین تهویه تماس حاصل نمایید.

بامین تهویه تخصصی ترین وب سایت کشور در زمینه تأسیسات