راهنمای خرید تجهیزات کنترل

تجهیزات کنترلی در سیستم های تبرید

کنترل به معنی محدود کردن،در اختیار گرفتن و اداره کردن جهت یک عملیات یا فرآیند مشخص می باشد و یک سیستم کنترلی به منظور مدیریت رفتار فرآیندها و  سیستم ها مورد استفاده قرار می گیرد.

 هدف از یک سیستم کنترلی، در اختیار در آوردن خروجی ها با یک روش معین و با استفاده از ورودی ها می باشد که به این منظور از کنترل کننده ها نشانگر ها و سایر اجزای مکانیکی الکتریکی شیمیایی و … استفاده می شود.

کنترل کننده ها در سیستمهای حرارتی و برودتی از پتانسیل های متفاوتی استفاده می‌کنند مانند درجه حرارت، فشار، سطح مایعات،رطوبت و ...

 در سیستم های برودتی نیز جهت کنترل پارامترهای سیستم در محدوده تعریف شده و همچنین صرفه جویی در مصرف انرژی از کنترلر ها استفاده می شود.

متداول ترین کنترل کننده ها در سیستم های برودتی عبارتند از:

1. کنترل کننده های فشار
2. کنترل کننده های دما
3. کنترل کننده های رطوبت
4. کنترل کننده های جریان و سطح سیال

کنترل کننده های فشار

کنترل فشار در یک سیستم برودتی از اهمیت فراوانی برخوردار است کنترل فشار باعث کارکرد سیستم در شرایط از پیش طراحی شده و همچنین کاهش مصرف انرژی می‌شود. در ادامه برخی از کنترلر های فشار و نحوه کارکرد و تاثیر آنها بر یک سیستم برودتی می پردازیم.

کلید کنترل فشار کم Low Pressure Switch

زمانی که فشار در یک سیستم برودتی در خط مکش از حد تعریف شده پایین  تر بیاید کلید کنترل فشار کم باعث متوقف کردن کمپرسور خواهد شد.این کلید بر روی قسمت فشار پایین مدار نصب می شود و با قرائت فشار از قسمت مکش کمپرسور وظیفه ایمنی خود را انجام می‌دهد.  پایین آمدن فشار در سمت مکش موجب کاهش دمای خط مکش می‌شود که می‌تواند منجر به انجماد آب در سیستم های آبی و ایجاد برفک در سیستم های هوایی شود.

پایین آمدن فشار قسمت مکش موجب کاهش فشار در محفظه کمپرسور خواهد شد که نتیجه آن روغن کمپرسور به حالت کف (موم) در می آید و علاوه بر اینکه روغنکاری مختل می شود در صورت ادامه این روند باعث ورود روغن به محفظه سیلندر شده و به علت عدم تراکم پذیری روغن موجب آسیب به متعلقات مکانیکی کمپرسور خواهد شد.

یک کلید کنترل فشار کم به وسیله ی یک لوله مویین به سمت فشار پایین مدار منتقل می‌شود و سوئیچ قطع و وصل آن در مدار الکتریکی قرار می گیرد.

زمانی که فشار سیستم از حد تنظیم شده بر روی کلید کنترل فشار کم، پایین‌تر آمد سیستم به طور اتوماتیک قطع می شود و پس از بالا رفتن فشار به اندازه دیفرانسیل ست شده بر روی کلید مجدد مدار را وصل می کند.

یکی دیگر از کاربردهای کلید کنترل فشار کم استفاده در مدارهای پمپ داون  Pump Downو پمپ Pump outدر مدارهای برودتی است.

محل نصب و تنظیم کلید کنترل فشار کم

در سیستمهای برودتی معمولاً عملی را بر روی خط مکش جهت نصب  در نظر میگیرند.

ارتباط کلید باخط مکش به طور مستقیم و بدون شیر قطع کننده باشد. جهت تنظیم نقطه قطع (Cut out) باید به فشار کاری سیستم باشد توجه نمود.

تنظیم نقطه قطع باید پایین تر از فشار کاری سیستم با شد و دیفرنشیال باید به گونه ای تنظیم گردد که با عوامل تاثیرگذار بر فشار مجدداً به طور اتوماتیک وصل گردد. اگر در یک سیستم موازی از چند کمپرسور استفاده شود نصب یک عدد کلید کنترل فشار کم برای هر تعداد کمپرسور که موازی باشند کفایت می‌کند اما  کلید  کنترل فشار زیاد می‌بایست  برای هر کمپرسور جداگانه نصب شود.

کلید کنترل فشار بالا  High pressure switch

این کلید برای متوقف کردن کارکرد کمپرسور درمواقعی که فشار دهش یا  تخلیه به بالاتر از حد تعریف شده برسد استفاده می‌شود.بالا رفتن فشار در یک سیستم تراکمی به دلایل گوناگون از جمله وجود گازهای غیر قابل تقطیر، ازدیاد مبرد، عدم کارکرد صحیح کندانسور و نبود تبادل حرارتی  در کندانسور و ... می باشد.

بالا رفتن فشار خط تخلیه و کندانسور می تواند آسیب های فراوانی را به سیستم وارد کند.بروز  ایرادات مکانیکی در کمپرسور،  کاهش ظرفیت  برودتی، افزایش جریان مصرفی کمپرسور، کاهش راندمان حجمی کمپرسور و احتمال سوختن موتور الکتریکی کمپرسور برخی از این  ایرادات هستند.

ساختار کلید کنترل فشار بالا H.P.S

همانند کلید کنترل فشار پایین است با این تفاوت که این کلید در اثر  افزایش فشار مدار را قطع می کند. و معمولا وصل مجدد آن به طور اتوماتیک نیست و می بایست اپراتور شپس از بررسی ایراد به وسیله ضامنی که بر روی کلید است ( دکمه ریست ) کلید را به حالت اولیه بازگرداند.

این کلید به وسیله ی یک لوله ارتباطی به سمت فشار بالای سیستم متصل می شود پس از رسیدن فشار به نقطه تنظیم شده مدار را قطع می کند.

بهتر است اتصال کلید به مدار فشار بالا به طورمستقیم و از سر سیلندر کمپرسور باشد و هیچ گونه شیر ارتباطی قطع مابین آن ها نباشد . باید توجه داشت در صورتی که از چندین کمپرسور به طور موازی استفاده شود هر کدام از آن ها مجهز به یک کلید کنترل فشار بالا باشد . معمولا تولید کنندگان کلید کنترل فشار مایین و فشار بالا  را به صورت یکپارچه تولید می کنند و هر کدام از آن ها به قسمت مربوطه متصل شده و عمل کنترل را انجام می دهند.

تنظیم کلید کنترل فشار بالا

تنظیم کلید کنترل فشار بالا H.P.S به طور مستقیم به فشار کندانسور و دمای  کارکرد آن مربوط می شود.همچنین نوع مبرد سیستم و فشار  و دمای محیط که از جداول ترمودینامیکی استخراج میشود برای تنظیم کلید کنترل فشار بالا استفاده می شود.

کلید اطمینان فشار روغنoil pressure Switch 

این کلید برای کنترل فشار روغن در کمپرسورهایی که مجهز به اویل پمپ میباشد استفاده میشود . فشار روغن در کمپرسور از اهمیت ویژه ای برخوردار است و علاوه بر روانکاری وظیفه خنک کاری قطعات مکانیکی موتور را بر عهده دارد . بسته به نوع کمپرسور و تکنولوژی روغن کاری آن فشار روغن در کمپرسورهای مختلف متفاوت است و وظیفه کنترل این فشار برعهده کلید کنترل فشار روغن است.

با توجه به اینکه در ابتدای شروع  کارکرد کمپرسور فشار روغن کمتر از زمان کارکرد عادی سیستم است ، ضروریاست کلید کنترل فشار روغن با تاخیر زمانی وارد مدارشود و پس از در مدار قرار گرفتن هر زمان که فشار روغن از مقدار ست شده بر روی کلید پایین تر رفت مدار را قطع و کمپرسوررا خاموش کند .

پمپ روغن بر روی میل لنگ سوار میشود و با گردش دورانی موتور به حرکت درمیاید مکش روغن از کارتر کمپرسور است و در اصل کلید کنترل فشار روغن میبایست اختلاف فشار دهش پمپ روغن و فشار مکش کمپرسور یا فشار کارتر را اندازه گیری نماید .

بنابراین کلید کنترل فشار روغن به وسیله ی دو لوله ارتباطی به قسمت دهش پمپ روغن و فشار مکش کمپرسور مرتبط میشود . این دو قسمت معمولا بر روی کلید با علامت یا نوشته مشخص میگردد.

همانطور که گفته شد فشار روغن در کمپرسورهای مختلف متفاوت است و برای تنظیم کلید کنترل فشار روغن باید به دستورالعمل سازنده کمپرسور مراجعه نمود . معمولا بر روی دستگاههای تهویه مطبوع  کلید برای فشار مناسب تنظیم میشود و از دستکاری بی مورد آن میبایست پرهیز نمود .

ساختار و نحوه کارکرد کلید کنترل فشار روغن

یک کلید کنترل فشار روغن از دو قسمت مکانیکی و الکتریکی تشکیل شده است بخش مکانیکی  دو قسمت آکاردئونی را شامل میشود که به وسیله لوله های ارتباطی به فشار مکش کمپرسور و فشار دهش پمپ روغن متصل میگردد مکانیزم موجود در کلید اختلاف فشار را به وسیله ی لوله های رابط حس کرده و آن را بر روی یک میکروسوئیچ  معمولا بسته (NC) منتقل میکند .

اگر اختلاف فشار به هر علت از میزان ست شده پایین تر رفت این کلید باز شده و مدار را قطع و کمپرسور را خاموش میکند . جهت جلوگیری از قطع مدار در شروع کارکرد کمپرسور معمولا یک تاخیر تا حدود 120 ثانیه درعملیات کنترل فشار در کلید وجود دارد . کلید کنترل فشار روغن مجهز به دکه ری ست است و در صورت قطع شدن میبایست اپراتور به صورت دستی آن را وصل نماید.

کنترل کننده های دما

کنترل دما در صنعت تاسیسات از اهمیت ویژه ای برخوردار است و این عملیات توسط ترموستاتها انجام میپذیرد . ترموستات به معنی کلید قطع و وصل بر حسب درجه حرارت میباشد . ترموستات ها انواع مختلف دارند و با توجه به رنج دمایی ، نوع سنسور، نوع عملکرد ، تعداد مراحل کار و محل نصب به دسته های گوناگون تقسیم بندی میشوند.

یکی از تقسیم بندی های رایج برحسب نوع سیستم  سرمایشی و گرمایشی است. ترموستاتهایی که با بالا رفتن درجه حرارت محیط یا سیستم تحت کنترل به دستگاه فرمان قطع میدهد و با پایین آمدن دما فرمان وصل را صادر میکند ترموستات زمستانی و ترموستاتهایی که با افزایش دما فرمان وصل و با کاهش دما فرمان قطع مدار را صادر میکند ترموستات تابستانی نامیده میشود.

این فرمان میتواند به صورت دفعی (یکباره) و یا تدریجی بوده و در طی یک مرحله یا چند مرحله باشد . در ادامه به معرفی برخی از ترموستاتهای رایج در سیستمهای سرمایشی پرداخته میشود.

ترموستات اتاقی

برای کنترل درجه حرارت در یک اتاق و فرمان به سیستم تهویه مطبوع از این ترموستات استفاده میشود . این فرمان میتواند برای روشن و خاموش کردن فن کویل در سیستمهای سرمایشی مرکزی و یا خاموش کردن یک واحد تهویه مطبوع مستقل استفاده شود .

معمولا ترموستات های اتاقی در هر دو نوع تابستانی و زمستانی آن مجهز به آنتی سپراتور هستند و خاموش کردن دستگاه را کمی زودتر از دمای ست شده انجام میدهند و مقدار سرما یا گرمای باقی ماند در لوله ها و کویل دستگاه پس از خاموش شدن به محیط منتقل شده و دمای مطلوب را به ارمغان میآورد .

ترموستات های اتاقی را میتوان به همراه کلید کنترل دور فن کویل در یک پکیج تولید و عرضه کرد و در برخی موارد در سیستم های دوفصلی ترموستات زمستانی و تابستانی را را به صورت یکپارچه تولید میکنند و به وسیله یک کلید تغییر فصل مدار داخل در انتهای هر فصل تنظیم میگردد.

در نصب ترموستات های اتاقی باید دقت نمود تا از محلهایی که جریان هوای گرم یا سرد (ماند دودکش ها و یا سطوح در معرض تابش مستقیم )  وجو دارد نصبل نگرددو بهتر ترموستات در مسیر هوای برگشتی به دستگاه قرار گیرد.

ترموستات آنتی فریز Antifreeze Thermostat

ترموستات آنتی فریز در اصل یک ترموستات ایمنی برای جلوگیری از انجماد آب در کویلهای برودتی و یا کویلهای حرارتی که در فصل زمستان در معرض هوای سرد قرار دارد میباشد .

چنانچه دمای آب به زیر نقطه انجماد برسد و در لوله ها و کویل یخ بزند با توجه به خواص فیزیکی آب، یخ تولید شده منبسط شده و میتواند باعث ترکیدگی لوله و یا کویل گردد .

یکی از تجهیزاتی که امکان یخ زدگی آب در آن وجودد دارد چیلرهای آبی است چنانچه ترموستات آب برگشتی به هر علت عمل نکند و دمای آب به زیر نقطه انجماد برسد باعث انجماد آب در داخل اواپراتور و یخ زدگی و ترکیدگی لوله های اواپراتور میشود .

در این صورت رطوبت وارد مدار کمپرسور شده و با تماس با سیم پیچ باعث سوختگی کمپرسور میگردد . با توجه به اهمیت بالای جلوگیری از یخ زدگی معمولا کلید آنتی فریز را در ابتدای مدار قرار میدهند و این کلید

دارای دکمه ری ست میباشد و پس از قطع مدار میبایست توسط اپراتور به صورت دستی وصل گردد . محل نصب بالب ترموستات آنتی فریز در سردترین نقطه اواپراتور که معمولا در قسمت خروجی گاز از اواپراتور است میباشد.ترموستات آنتی فریز معمولا حدود 5 تا 7 درجه بالاتر از نقطه انجماد آب تنظیم میشود.

در سیستمهایی که چندین کمپرسور به همراه یک اواپراتور مورد استفاده قرار میگیرد نصب یک ترموستات آنتی فریز و قرار دادن آن در مدار فرمان امکان پذیر است و چنانچه در یک سیستم از چندین اواپراتور استفاده شود نصب ترموستات آنتی فریز برای هر اواپراتور الزامی میباشد.

ترموستات های مرحله ای  Stage Thermostat

این نوع ترموستات ها در حقیقت یک ترموستات قطع و وصل است که دارای چندین پله برای کنترل است . در سیستمهایی که نیاز به کنترل درجه حرارت و فرمان دادن در چند پله مختلف و در یک محل کنترل وجود دارد از این نوع ترموستات استفاده میشود . مثلا اگر یک سیستم برودتی دارای چهار دستگاه کمپرسور باشد میتوان با یک ترموستات چهار مرحله ایی در چهار نقطه و به ترتیب کمپرسورها را از مدار خارج کرد .

این نوع ترموستات دارای یک پیچ تنظیم رنج است که عدد تنظیم شده مربوط به آخرین مرحله قطع میباشد مثلا اگر در یک ترموستات چهار مرحله ، تنظیم ترموستات روی عدد 12 باشد و دیفرنشیال آن عدد یک تنظیم شده باشد،مرحله اول فرمان عدد 15 ، مرحله دوم عدد 14، مرحله سوم عدد 13 و مرحله چهارم و آخر عدد 12 می باشد.

 همچنین اگر ترموستات مجهز به پیچ تنظیم دیفرنشیال بود با تغییر مقدار دیفرنشیال ، مقدار تغییر به تمامی مراحل قطع به طور یکنواخت منتقل میگردد . نقطه کنترل درجه حرارت ترموستات مشترک  بوده و از یک سنسور مشترک برای کنترل درجه حرارت استفاد میشود . اگر از این ترموستات در یک چیلر آبی استفاده شود ، محل نصب بالب ترموستات آب برگشتی به سیستم میباشد.

ترموستات تدریجی

ترموستات های تدریجی فاقد تیغه های قطع و وصل هستند و مدار را قطع یا وصل کامل نمیکنند بلکه آنها دارای یک مقاوت متغییر هستند که با توجه به تغییرات دما مقدار مقاومت آن تغییر میکند و این مقاومت متغییر به یک موتور تدریجی فرمان میدهد و این موتور تدریجی میتواند وسیله ای برای کنترل سیال آب یا هوا باشد.

یکی از کاربردهای این نوع ترموستات میتواند در مدار برگشت آب سرد در یک دستگاه هواساز باشد که با توجه به فرمان صادر شده توسط ترموستات و در نتیجه حرکت یک شیر موتوری مسیر آب در مدار خنک کننده کنترل نماید.

استپ کنترلر Step controller

استپ کنترلر یک نوع وسیله کنترل درجه حرارت به صورت پله ای و در نقاط و پله های با تعداد بالا است . معمولا اگر تعداد پله های کنترل ظرفیت تا 4 پله باشد از ترموستاتهای مرحله ای و اگر بیش از آن باشد از استپ کنترلر استفاده میشود .

در سیستهای با ظرفیت بالا و یا با تعداد مراحل کنترل ظرفیت بالا معمولا بار برودتی بر اساس بیشترین بار و بدترین حالت محاسبه و دستگاه انتخاب میشود حال آنکه همیشه نیاز به کارکرد سیستم با حداکثرظرفیت نیست و در اینجا تجهیزات کنترل ظرفیت با فرمان  اخذ شده از یک استپ کنترلر و یا ترموستات مرحله ایی به کنترل ظرفیت دستگاه میپردازد.
استپ کنترلر در دو نوع الکترومکانیکی و الکترونیکی ساخته و مورد استفاده قرار میگیرد.

استپ کنترلر الکترومکانیکی

این نوع استپ کنترلر از یک موتور الکتریکی با کورس 160 درجه تعدادی و میکروسوئیچ قطع و وصل  تشکیل شده است.بر روی شفت این موتور تعدادی بادامک وجود دارد.در مقابل هر بادامک یک میکروسوئیچ قطع  وصل وجود دارد که با گردش موتور و برخورد بادامکها با آن میکروسوئیچها فرمان قطع یا وصل را صادر میکند . موتور تدریجی استپ کنترلر خود از یک ترموستات تدریجی فرمان میگیرد.زاویه بادامکها قابل تغییر بوده و میتوان آنها را بر حسب نیاز تغییر داد.

طرز کار استپ کنترلر الکترومکانیکی به این صورت است که پس از فرمان ترموستات تدریجی موتور به حرکت در آمده و پس از برخورد بادامکها با میکروسوئیچها فرمان قطع یا وصل صادر میشود . همانطور که گفته شد کورس حرکت موتور یک استپ کنترلر 160 درجه است و تعداد بادامکها با توجه به نوع سیستم متفاوت است.

ازتقسیم عدد کورس کامل موتور بر تعداد بادامکها زاویه هر میکروسوئیچ به دست میآید مثلا اگر یک استپ کنترلر دارای 8 بادامک باشد اختلاف زاویه هر میکروسوئیچ 20 درجه خواهد بود.

باید توجه نمود که امکان تنظیم میکروسوئیچها در زاویه های غیر مساوی نیز وجود دارد . تنظیم زاویه میکروسوئیچ بسته به دمای مدنظر با توجه به نوع استپ کنترلر متفاوت بوده و از کاتالوگ دستگاه قابل استخراج است.

 استپ کنترلر الکترونیکی

استپ کنترل های الکترونیکی از یک مقاومت  متغییر تابع درجه حرارت(ترمیستور) فرمان میگیرد . با توجه به تغییرات دما مقاومت اهمی ترمیستور تغییر میبابد و این تغییرات باعث تغییر در جریان عبوری از مدار میگردد .

با توجه به مدار الکترونیکی تعبیه شده این تغییرات جریان الکتریکی باعث تحریک رله های تعبیه شده در مدار شده و این رله ها فرمان قطع و وصل پله های مدار را صادر میکند .

هر میکروسوئیچ  دارای سه کنتاکت است  مورد نیاز از این تیغه ها در مدار فرمان دستگاه برودتی یا حرارتی استفاده میشود . یکی از کاربردهای استپ کنترلرهای الکترونیکی برای کنترل ظرفیت درتراکمی با ظرفیت بالا است که میتواند کمپرسورهای دستگاه و یا شیرهای کنترل ظرفیت را در پله های مختلف کنترل نمود . باید توجه داشت که در هر دو نوع استپ کنترلر الکترومکانیکی و الکترونیکی یک سنسور برای دریافت دما و فرمان به دستگاه استفاده میشود.

کنترل کننده های رطوبت

کنترل رطوبت برای تامین شرایط آسایش برای انسانها و همچنین نگهداری محصولات غذایی در سردخانه ها از اهمیت  بالایی برخوردار است . وجود رطوبت نسبی مناسب در فضای داخل باعث بهبود تنفس و همچنین اجازه تبخیر سطحی بر روی سطح پوست میشود و و نبود رطوبت نسبی مناسب باعث کاهش کیفیت هوا میشود.

همچنین در سردخانه های نگهداری مواد غذایی نیز وجود مقدار مناسب رطوبت باعث جلوگیری از تبخیر سطحی بر روی محصولات و تازگی و طروات محصول به خصوص  میوه ها میگردد . معمولا رطوبت نسبی 40 تا  60 درصد برای فضای داخل پیشنهاد میشود.

سنسورهای رطوبت نسبی معمولا از موی یال اسب یا انسان و یا نایلونها ساخته میشود این مواد با تغییر مقدار رطوبت ، تغییر طول میدهند و این تغییر طول میتواند با مکانیزمی تعریف شده باعث تحریک یک میکروسوئیچ گردد .

کنترل کننده های رطوبت نیز در دو نوع قطع و وصل و تدریجی استفاده میشود . در ادمه به تشریح برخی از  کنترل کنندهای رطوبت پر کاربرد پرداخته میشود.

کنترل رطوبت اتاقی

این نوع کنترل کننده از نوع قطع و وصل است و با تغییرات رطوبت فرمان قطع و وصل را صادر میکند . شکل ظاهری آن همانند ترموستات اتاقی بوده و شرایط نصب آن نیز هماندد ترموستات اتاقی در نظر گرفته میشود .

کنترل رطوبت کانالی

این نوع کنترلر برای کنترل رطوبت در هواسازها مورد استفاده قرار میگیرد . سنسور کنترل رطوبت درون یک غلاف در داخل کانال نصب شده و بسته به نوع سیستم فرمان قطع و وصل را به دمپرها ، پمپ ها و یا شیر برقی های درون سیستم ارسال میکند.

کنترل رطوبت تدریجی Modulating Humidistat

این نوع کنترلر دارای کنتاکت قطع و وصل نیست و در آن از یک مقاومت متغییر حساس به رطوبت استفاده میشود . تغییر در مقدار رطوبت باعث تغییر در مقدار مقاومت الکتریکی شده و چنانچه این مقاومت متغییر در مدار یک موتور تدریجی قرار گیرد میتواند باعث تغییر و گردش موتور با توجه به تغییرات رطوبت گردد .

این موتور میتواند به یک دمپر در یک کانال متصل گردد و یا  در یک سیستم رطوبت زن با بخار مقدار رطوبت را با کم یا زیاد کردن دبی بخار تنظیم نمود . کنترل کننده های رطوبت نسبس هم به صورت کانالی و هم اتاقی ساخته میشوند .

کنترل جریان و سطح سیال

در یک سیستم برودتی کنترل جریان و سطح سیال در نقاط مختلف مورد نیاز و حائز اهمیت است . کنترل دبی آب دبی ، هوای عبوری از روی کویلهای انتقال حرارت و کنترل ماده مبرد برخی از این موارد هستند . کنرلهای جریان و سطح در شکلها و کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد .

کنترل جریان عبوری آب و هوا

اطمینان از جریان آب در یک کویل و یا مبدل در سیستم برودتی جهت جلوگیری از یخ زدگی آب و کنترل فشار سیال حائز اهمیت است . به عنوان مثال در یک چیلر آبی اگر به دلیل خرابی پمپهای سیرکولاسیون یا بسته بودن شیرها جریان آب عبوری از اواپراتور متوقف شود و سایر کنترلرها نیز فرمان قطع مدار را صادر نکند ، اب موجود در اواپراتور دچار یخ زدگی شده و باعث ترکیدگی اواپراتور و خسارات فراوان خواهد شد .

همچنین اگر جریان آب در یک چیلر آب خنک در یک کندانسور متوقف شود باعث افزایش فشار قسمت دهش مدار برودتی شده و علاوه بر کاهش راندمان برودتی و افزایش مصرف انرژی الکتریکی ، در صورت قطع نشدن مدار توسط کنترل کنندها باعث تخلیه ماده مبرد توسط شیرهای اطمینان میگردد . به همین جهت درچیلرهای آب خنک بر روی مدار اب سیرکوله یک کلید جهت اطمینان از جریان آب قرار میدهند . نام این کلید فلوسوئیچ بوده و معمولا در ابتدای مدار به طور سری قرار میگیرد .

ساختمان و طرز کار فلوسوئیچ آب

یک فلوسوئیچ از یک میکروسوئیچ با دو تیغه باز و بسته و و همچنین یک تیغه جهت کنترل جریان آب تشکیل شده است . کلید با توجه به فلشی که جهت جریان آب را روی آن نشان میدهد بر روی لوله نصب میشود . تیغه کنترل جریان آب در مسیر عبور آب قرار میگیرد و پس از جریان یافتن آب در جهت جریان حرکت کرده و باعث تحریک میکروسوئیچ و بسته شدن تیغه کلید فلوسوئیچ میشود و در صورتی که جریان متوقف شود این تیغه باز میماند.

معمولا این تیغه را به همراه یکی از کنتاکتهای باز کنتاکتور پمپ های جریانی سری کرده و در مدار فرمان چیلر قرار میگیرد و این مساله یاعث کنترل مضاعف جهت اطمینان از جریان آب میشود . کنتاکت باز کنتاکتور پمپ پس از روشن شدن پمپ متصل شده و در صورتی که شیرها باز باشد و اب جریان پیدا کند فلوسئویچ نیز وصل شده و مدار فرمان تکمیل و دستگاه روشن میشود . این نوع کنترل را مداراینترلاک مینامند.

باید دقت نمود برای هر کندانسور و اواپراتور یک کلید فلوسوئیچ جداگانه در نظر گرفته شود . کلید فلوسوئیچ بهتر است بر روی قسمت خروجی آب از مبدل و بر روی لوله افقی نصب شود . نصب بر روی خطوط عمودی با رعایت تمهیدات امکان پذیر است .

معمولا در ابتدای فصل و پیش از راه اندازی نیاز است تا عملکرد فلوسوئیچ مورد تست قرار گیرد چرا که رسوبات موجود در سیستم بعضا باعث اختلال در کارکرد آن میشود. که در این صورت بایست تیغه جریان آب را تمیز و مجددا نصب نمود.

فلوسئویچ هوا

برای اطمینان از جریان هوا در مبدلهای هوایی مانند کویلهای  DXاز این کلید استفاده میشود ساختمان و طرز کار آن مانند فلوسوئیچ آبی بوده ولی تیغه های کنترل جریان سیال بزرگتر و دارای سطح بیشتری هستند . این کلید در مسیر هوای عبوری از روی کویل نصب میگردد و اگر هوای عبوری به هر دلیل جریان نداشته باشد مدار را قطع و کمپرسور را خاموش میکند.

کنترل مقدار جریان سیال Flow Controls Devices

کلیدهای فلوسوئیچ که مورد بررسی قرار گرفت برای اطمینان یافتن از جریان سیال بود در نتیجه صرفا فرمان قطع یا وصل مدار را صادر میکرد  و نمیتوانست مقدار جریان را تنظیم کند . برای کنترل مقدار و دبی جریان سیال و تنظیم آن از کنترل کننده های مقدار جریان استفاده میشود . این نوع کنترل  مانند دمپرها ، شیرهای تدریجی ، شیرهای موتوری و ...

در مسیر جریان سیال قرار گرفته و با فرمانی که از سنسور مرتبط دریافت میکند دبی سیال را برای عملیات کنترل تغییر میدهد . مثلا میتوان بر روی یک چیلر ابزوروبشن که از منبع بخار برای تولید استفاده برودت میکند یک شیر تدریجی در مسیر بخار ورودی به دستگاه قرار داد و با توجه به دمای آب برگشتی و تغییر بار برودتی مقدار تزریق بخار را کم یا زیاد نمود.

شیر برقی Selenoid Valve

یک شیر برقی از یک هسته مغناطیس شونده و کویل مغناطیسی به همراه سوپاپ و سوزن و دیافراگم که جهت قطع و و صل مدار استفاده میشود تشکیل شده است . طرز کار آن به این شکل است که پس از دریافت فرمان الکتریکی ولتاژ بر روی دو سر بوبین اعمال شده و بوبین مغناطیس میشود و سوپاپی که داخل آن است را به سمت بالا جذب میکند و به دنبال آن دیافراگم مسیر سیال را باز یا بسته میکند .

شیرهای برقی در دو نوع معمولا باز و معمولا بسته تولید میشوند . شیرهای معمولا باز با مگنت شدن مسیر سیال میبندد و شیرهای معمولا بسته با مگنت شدن مسیر را باز میکند . ولتاژ بوبین شیر متفاوت است و میتواند AC یا DC باشد و درهنگام خرید یا نصب باید به این نکته توجه داشت.

شیر معکوس کنندهReversing Valves 

در سیستمهای تبرید تراکمی دوفصله که در زمستان کار گرمایش را انجام میدهند از یک شیر چهار راهه برای تغییر مسیر سیال و به عبارتی تعویض اواپراتور و کدانسور استفاده میشود . به این شیرها شیر معکوس کننده یا شیر چهاراهه گفته میشود .

همانطور که میدانیم دفع حرارت در کندانسور صوت میپذیرد و اگر در فصل زمستان این کندانسور به داخل محیط برده شود میتواند تولید گرمایش نماید . در عمل انتقال کندانسور در هر فصل امکان پذیر نیست اما  میتوان با شیر چهار راهه مسیر را به گونه ای تغییر داد که جای کندانسور و اواپراتور در عمل تعویض گردد .این نوع سیستمها هیت پمپ نامیده میشود.

امروزه بسیاری از کولرهای گازی که تولید میشوند به صورت دو فصله بوده و این شیر در این دستگاهها استفاده میشود . باید دقت نمود استفاده از گرمایش اسپیلت در فصل زمستان محدود به دمای محیط خارج است و بیشتر برای مناطق با زمستان معتدل مناسب و اقتصادی است.

شیر کنترل ظرفیت کمپرسور

در برخی از کمپرسورهای سیلندر پیستونی برای کنترل ظرفیت  چند سیلندر از کمپرسور را از مجموع سیلندرهای کمپرسور از مدار خارج میکنند . در این نوع سیستمها یک سیستم کنرل ظرفیت وجود دارد که پس از فرمان توسط ترموستات مرحله ایی یک شیر برقی مسیر گاز یا روغن کمپرسور را باز کرده و این جریان سیال باعث تحریک سیستم کنرل ظرفیت میشود و در نتیجه یک یا چند سیلند از مدار خارج میشود . روش کنترل ظرفیت بسته به نوع  کمپرسور متفاوت است ولی اساس کار همگی یکسان است .

یکی از روشهای کنترل ظرفیت با استفاده از این شیر، بای پاس مسیر گاز خروجی از کمپرسور به مکش کمپرسور است . این روش علی رغم اینکه کنترل ظرفیت را به خوبی انجام میدهد اما به دلیل  و اینکه گاز دهش با فشار و دمای بالا را به قسمت مکش وارد میکند میتواند باعث بروز مشکلاتی از جمله داغ شدن سیم پیچ گردد که امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.

شیرهای ترموستاتیکی

این نوع شیر تابع فشار بوده و با دریافت تغییرات فشار از محل نصب سنسور ، نسبت به تغیر دبی سیال عبوری عمل میکند . یکی از کاربردهای این نوع شیر در کندانسورهای آبی است که با نصب این شیر در ورودی آب به کندانسور و دریافت فشار از قسمت دهش مدار برودتی ، مقدار دبی اب عبوری را کم و زیاد میکند.

شیرهای موتوری

شیرهای موتوری برای تغییرات دبی سیال مورد استفاده قرار میگیرد . فرمان به این نوع شیر میتواند به وسیله تغییرات دما ، فشار و مانند آن باشد . این نوع شیر در انواع پروانه ای ، بشقابی و شیر موتوری دو راهه ، شیرهای موتوری سه راهه که خود شامل شیرهای تقسیم کننده و مخلوط کننده میباشد تقسیم بندی میشود .

این نوع شیرها به خوبی کنترل دبی را در سیستمهای آبی انجام داده و باعث یکنواختی جریان سیال در کل سیستم میشود . از کاربردهای این نوع شیر میتوان به تنظیم دبی آب در کویلهای سرمایشی و گرمایشی ، برج های خنک کننده و تنظیم دبی بخار در سیستمهای مختلف اشاره کرد .

کنترلهای سطح مایعات

کنترل سطح مایعات در موارد بسیاری از جمله کنترل سطح مایعات در مخازن ،کنترل سطح آب در تشتک برج خنک کننده ، کنترل سطح روغن در تله های  روغن و کنترل سطح مبرد در اواپراتورهای مرطوب حائز اهمیت است .

ساده ترین روش کنترل سطح ، کنترل سطح مکانیکی است که شامل یک شیر سوپاپی و یک شناور متصل به شیر است میباشد . شناور از جنس سبک و توخالی و بر روی سطح آب شناور است و با تغییر در سطح مایعات حرکت عمودی دارد و این حرکت به وسیله یک واسطه به شیر منتقل شده و دبی آب را کم یا زیاد میکند . از این نوع شناور در تنظیم ارتفاع آب در مخازن انبساط و تشتک های برج خنک کن استفاده میشود .

برای کنترل سطح مایعات در سیستمها با دقت بیشتر از کنترل سطح الکترومکانیکی استفاده میشود.

این نوع کنترل کننده سطح در دو نوع میکروسوئیچی و جیوه ای تولید میشود. این نوع کنترل کننده سطح نیز مانند کنترل سطح مکانیکی دارای گوی شناور بر روی  سطح سیال است با این تفاوت که تغییرات سطح سیال را دریافت و پیرو آن باعث بسته یا باز شدن یک کنتاکت در مسیر مدار فرمان میشود .

نوع دیگری از کنترل سطح مایعات نیز به نام کنترل سطح الکتریکی وجود دارد که در آن از خاصیت رسانا بودن الکتریکی آب برای  ایجاد ارتباط بین دو الکترود موجود در آب استفاده میکند . پایین رفتن سطح آب باعث قطع ارتباط الکترودها و بالا رفتن آن باعث ایجاد ارتباط بین الکترودها میگردد و در نتیجه فرمان قطع و وصل برای کنترل مدار صادر میگردد

مشاوره و فروش تجهیزات کنترل

با تشکر از اعتماد شما، فروشگاه اینترنتی بامین تهویه تصاویر،اطلاعات فنی و مشخصات انواع تجهیزات کنترلی در سیستم های تبرید را جهت مقایسه و خریدی مطمئن در اختیار مشتریان محترم قرار داده است. مشاورین بامین تهویه آماده ی پاسخ گویی به سوالات شما می باشند.