نکات مهم در تعمیر پمپ ها
در این مقاله از وبسایت بامین تهویه انواع پمپ ، نکات مهم در تعمیر پمپ ، سرویس و نگهداری پمپ ها و نکات فنی هنگام خرید پمپ را بصورت جامع مورد بررسی قرار داده ایم تا کاربران عزیز با مطالعه این مطلب بتوانند بهترین نوع پمپ متناسب با نیاز خود را خریداری نموده و با آگاهی از شرایط نگهداری و سرویس به موقع پمپ ها بتوانند بالاترین بازدهی را از این دستگاه کاربردی داشته باشند.
به منظور تکمیل اطلاعات مشتریان عزیز، توضیحات جامع و تخصصی در ارتباط با تعمیر و نگهداری انواع پمپ با عناوین زیر در این مقاله بیان شده است.
- انواع پمپ
- انواع پروانه پمپ از نظر ساختار
- مزایای مکانیکال سیل نسبت به نخ گرافیت و پکینگ ها
- معایب مکانیکال سیل
- تعویض سیل مکانیکی
- تعویض نخ گرافیتی
- چه پمپی بخریم و چگونه پمپ را تست کنیم؟
- نگهداری و تعمیر پمپ ها
- کاویتاسیون چیست؟
همچنین کاربران عزیز می توانند جهت مشاهده انواع پمپ و مقایسه قابلیت های هر مدل و کاربری هر یک از مدل های پمپ به لینک زیر مراجعه نمایند.
جهت مشاهده انواع پمپ سیرکولاتور کلیک نمایید.
در این مقاله از وبسایت بامین تهویه انواع پمپ ، نکات مهم در تعمیر پمپ ، سرویس و نگهداری انواع پمپ ها مانند پمپ سیرکولاتور و ... و نکات فنی هنگام خرید پمپ را بصورت جامع مورد بررسی قرار داده ایم تا کاربران عزیز با مطالعه این مطلب بتوانند بهترین نوع پمپ متناسب با نیاز خود را خریداری نموده و با آگاهی از شرایط نگهداری و سرویس به موقع پمپ ها بتوانند بالاترین بازدهی را از این دستگاه کاربردی داشته باشند.
میخواهیم در مورد پمپ ها و سرویس و نگهداری و نکات فنی هنگام خرید پمپ ها صحبت کنیم پس به جا است که اول طبقه بندی پمپ ها را مرور کرده و سپس وارد بحث سرویس و نگهداری شویم.
انواع پمپ
پمپ ها به دو دسته کلی تقسیم و طبقه بندی می شوند.
- پمپ های جابجایی مثبت
- پمپ های جنبشی
اگر بخواهیم به صورت کلی بگوییم، پمپ های جابجایی مثبت نسبت به پمپ های جنبشی حجم کمتری از سیال را در فشار بالاتری جابجا می‌کنند و در عوض پمپ های جنبشی حجم بیشتری از سیال (دبی بیشتر) را با فشار کمتری جابه‌جا می‌کنند. هر جا هد بیشتر نیاز باشد پمپ های جابجایی مثبت استفاده می شوند.
- پمپ های جابجایی مثبت
- انواع پمپ های جابجایی مثبت
- پمپ های پیستونی و پلانجری
پمپ های پیستونی و پلانجری دارای سیلندر و پیستون هستند. جریان متقاطع و با فشار بسیار بالا دارند. مثل پمپ های کارواش، پمپ های سم پاش کشاورزی و واترجت های برش فولاد فشار بالا مثلاً تا ۴۰ ، ۶۰ و بیشتر، به راحتی توسط این پمپ ها تأمین می شود.
پمپ های دنده ای
پمپهای دنده‌ای با دو چرخ دنده یکی به نیرو محرکه متصل است و دیگری هرزگرد می‌باشد با چرخش این دو چرخ دنده، چرخش و تغییر فضای بین چرخ دنده ها و ایجاد خلا نسبی سیال را به داخل کشانده و به کمک بخش هلالی شکل (ماهک) باعث تقسیم سیال بین دو چرخ دنده و ایجاد فشار می شود.
پمپ گازوئیل مشعل‌های گازوئیلی نمونه‌ای از این پمپ هاست.
پمپ های پیچی (اسکرو Screw)
پمپهای پیچی شامل دو مارپیچ در کنار هم بوده و با درگیر شدن یکی و هرز گشتن دیگری سیال از یک نقطه وارد شده و با توجه به طراحی مارپیچ ها، با حرکت بین مارپیچ مرتباً فشار افزایش می یابد و در نهایت با فشار خارج می گردد. کمپرسورهای اسکرو نمونه پر کاربرد این نوع پمپ ها در جابجایی سیال تبرید ( CFC ها) هستند.
پمپ های پره ای - پمپ های لوبیایی - پمپ های دیافراگمی از انواع دیگر پمپ های جابجایی مثبت هستند که به علت طولانی شدن مطالب از توضیح بیشتر آنها خودداری می‌کنیم.
پمپ های جنبشی
این پمپ‌ها خود به دو دسته پمپ های سانتریفیوژ (گریز از مرکز) و پمپ های جانبی یا توربینی یا ری جنریتیو (Regenerative) تقسیم میشود.
پمپهای جنبشی اساس کارشان ایجاد سرعت در سیال و تبدیل این هد سرعتی به هد فشاری است.
پمپ های سانتریفیوژ (گریز از مرکز)
پمپهای سانتریفیوژ (گریز از مرکز) با چرخش پروانه با سرعت بالا در محفظه پمپ سیال از حول محور شفت پروانه با نیروی گریز از مرکز به سمت خروجی پروانه و محفظه پمپ پرتاب شده و هد سرعت تبدیل به هد فشار میشود.
انواع پمپ های گریز از مرکز عبارتند از : پمپهای جریان محوری، پمپ های جریان شعاعی، پمپهای جریان ترکیبی.
پمپ های جریان شعاعی را بهترین نوع این پمپ ها می‌توان نامید که در تاسیسات حرارت مرکزی و تهویه مطبوع و تبرید کاربرد بسیار گسترده دارند.
پمپ های جانبی (Regenerative)
به این پمپ ها در اصطلاح پمپ های توربینی هم می گویند و این پمپ ها پروانه در هر دو سمت خودش لبه (پره هایی) دارد که با سرعت درون محفظه چرخش می کند.پمپ های محیطی که به نیم اسب معروفند مدل های pm45 و pm 80 از انواع پمپ توربینی هستند.
جلوی پروانه جریان گردابی به وجود می‌آید و سیال بار اول خارج نشده و مجدداً درون گرداب حاصله چرخش کرده و در زایش مجدد سیال و هد سیال افزایش یافته و خارج میشود.
این پمپ ها در آبرسانی کاربرد داشته چون حد بالایی تولید می‌کنند و پروانه برنجی کوچکی دارند.
از آنجا که در پمپهای سانتریفیوژ پروانه نقش مهمی دارد و چنانچه معیوب باشد پمپ وظیفه اصلی خود را که جابجایی سیال و افزایش فشار آن است به درستی انجام نخواهد داد مختصری در مورد پروانه ها صحبت می کنیم.
پیشنهاد مطالعه : پمپ های گراندفوس ساخت کدام کشور است ؟
انواع پروانه پمپ از نظر ساختار
پروانه بسته
پروانه باز
پروانه نیمه باز
پروانه بسته از تعدادی پره شعاعی تشکیل میشود که توسط دو پوشش لفافه ای که شرود نامیده میشود محصور شده اند. تعداد پره ها بین ۳ تا ۷ عدد است و معمولاً پروانه‌ها چشمی مکش و رینگ سایشی دارند که سیال از آنجا وارد شده (مکیده میشود) و با ورود به پره‌ها سرعت گرفته و با فشار خارج میشود.
پروانه نیمه باز از یک طرف لفافه (شرود) دارد و پروانه باز فاقد شرود بوده و فقط دارای پره ها می باشد.
جنس پروانه ها از برنج ، چدن، پلاستیک، باکالیت، شیشه می‌تواند باشد و بستگی به محل استقامت سیال عبوری دارد مثلاً در صنایع لبنی و شیر از پروانه شیشه‌ای استفاده می شود یا در جابجایی سیالات اسیدی قطعاً از جنس پلاستیکی باید استفاده شود. پمپ های اسید شویی، پمپ های آزمایشگاهی و پمپ استخر نمونه های این نوع هستند.
سیل : سیل یا آب بند همانطور که از نامش پیداست آب بندی محفظه پمپ می باشد که مکانیکال سیل و نرخ گرافیت جزو آب بند های شناخته شده هستند.
مکانیکال سیل: که شامل دو قسمت فیبر و فنر است بیشتر از جنس سرامیکی گرافیکی می باشد.
نخ گرافیت این نوع آب بند که پکینگ نخ گرافیت در محفظه خود با یک عینکی مهار شده است بیشتر در مواردی استفاده می‌گردد که خروج سیار جهت خنک کردن شفت مانعی نداشته و معمولاً زیر پمپ خیس خواهد بود چون باید به گونه ای نصب شود که قطره قطره سیال از آن خارج گردد.
مزایای مکانیکال سیل نسبت به نخ گرافیت و پکینگ ها
- نشتی قابل کنترل تری خواهیم داشت. اکثر موارد تا خرابی سیل نشتی وجود ندارد.
- کاربرد در فشار بیشتر و بالا تر نسبت به پکینگ های نخ گرافیتی
- مقاومت بیشتر در مقابل خوردگی و فرسایش
- مکانیکال سیل ها برای کاربردهای متنوع تری قابل استفاده هستند چون نرخ گرافیت ها در چند جنس محدود هستند.
- نگهداری و حفاظت کمتر، اگر سیل مکانیکی به درستی نصب شده باشد نیاز به سرویس اضافه ندارد.
معایب مکانیکال سیل
- زیاد بودن هزینه اولیه نصب
- مونتاژ و دمونتاژ مشکل که نیاز به افراد متخصص جهت نصب می باشد.
- خرابی ناگهانی که منجر به نشتی ناگهانی و مشکلات مرتبط با آن خواهد شد. مثلاً سوختن الکتروموتور و ....
تعویض سیل مکانیکی
- در جا زدن مکانیکال سیل به هیچ وجه اجازه ندهید قسمت سرامیکی گرافیتی با دست کثیف و روغنی یا با ذرات و براده و .... آلوده شود چرا که بعد از نصب به سرعت باعث اختلال کارکرد مکانیکال سیل و نشتی خواهد شد.
- هنگام جا زدن از وارد کردن ضربات به فنر یا فیبر خودداری کنید و سعی کنید با دقت و به آرامی در جای خود قرار گیرد.
- پروانه پمپ را دقیقاً در جای خود قرار داده و مشاهده کنید که رینگ فرسایشی چشمی پروانه‌ها به سیل و فنر بعد از بستن پروانه فشار کافی و لازم را وارد کند چون اگر سیل بتواند آزادانه پشت پروانه حرکت کند (منظور حرکت خطی روی شفت پمپ است) احتمال عدم آب بندی وجود دارد.
- برای خرید سیل حتماً به سایز و شماره سیل خراب موجود دقت کنید تا دقیقاً همانند آن را تهیه کنید. در صورت مخدوش بودن شماره و مشخصات مکانیکال سیل خراب از کولیس جهت اندازه گیری و سفارش خرید استفاده کنید.
از نظریات کارشناسان فروش بهره کافی را ببرید.
تعویض نخ گرافیتی
- همانطور که گفته شد نخ گرافیت ها اصولاً آب به صورت قطره قطره از آنها خارج میشود و حتما باید این اتفاق بیفتد پس برای تنظیم چکه آب بعد از نصب در حالت خاموش بودن پمپ این تنظیم را انجام دهید.
- بعد از نصب و جهت راه اندازی حتماً از باز بودن شیر فلکه های مکش و دهش مطمئن شوید تا در اثر نبودن آب منجر به سوختن نخ گرافیت نشود.
- چنانچه بعد از مدتی با سرعت بیشتری خارج شدند و خواستید تنظیم کنید دقت کنید که به عینکی ها بیش از حد فشار نیاید چون به محض راه اندازی اگر فشار پشت مهره های عینکی زیاد باشد این قطعه میشکند.
- رسوب های ایجاد شده حول محل نصب پکینگ ها را با فرچه سیمی مناسب به آرامی پاک کنید چون می توانند با ورود به محل شفت منجر به خوردگی و لاغر شدن شفت در اثر اصطکاک شود.
- از نخ گرافیت مناسب جهت کار خود و همچنین قطر مناسب استفاده کنید که برای این کار از نظریات فروشندگان معتبر می توانید بهره ببرید یا از توصیه‌های تولیدکنندگان استفاده نمایید.
چه پمپی بخریم و چگونه پمپ را تست کنیم؟
برای انتخاب یک پمپ مناسب و تست آن، ابتدا نیاز به اطلاعات بیشتر در مورد نیازهای خود دارید، مانند نوع مایعی که می‌خواهید منتقل کنید، ظرفیت مورد نیاز، فشار مورد نیاز و شرایط محیطی. در ادامه، نکاتی برای انتخاب و تست پمپ را بررسی می‌کنیم:
1. انتخاب سیال مناسب برای پمپ
- هنگام خرید پمپ اولین چیزی که بسیار مهم است سیال عبوری از پمپ می باشد که با توجه به آن خرید کنید. مثلا برای استخر بهتر است با توجه به محیط اسیدی آب استخر، پروانه ها پلاستیکی باشند و محفظه پمپ هم از همین جنس باشد تا خوردگی هم به آب و کیفیت آن و هم به پمپ آسیب وارد نکند.
2. محل نصب و فضای نصب پمپ
- دومین مورد مهم محل نصب و فضای نصب پمپ است. اگر قرار است از چاه آب برداشت کنید یا آب استخری را تخلیه کنید یا از یک منبع آب به فضای دیگری برسانید هر کدام نیاز به پمپ مناسب خود دارد. مثلا اگر عمق استخر شما بیشتر از ۶ متر باشد یا چاه شما بیشتر از 6 متر عمق داشته باشد هر پمپی که روی سطح نصب کنید یا اصلاً کار نخواهد کرد و یا بعد از مدتی پروانه پمپ در اثر کاویتاسیون از بین رفته و پمپ کارایی نخواهد داشت. در این موارد بهتر است از پمپ های کف کش و شناور استفاده شود.
3. کیفیت پمپ
- هنگام خرید به کیفیت پمپ توجه کنید. اگر قرار است پمپ زمان طولانی برای شما کار کند بهتر است در این موارد از برندهای معروف و یا فروشندگان معتبر که خدمات پس از فروش دارند بهره ببرید.
4. مشخصات فنی و توان
- حتما قبل از خرید، حجم (دبی) و هد (ارتفاع) مورد نیاز برای سیستم خود را به دست آورید و یا با کمک کارشناسان از آن آگاهی یابید و همچنین سه فاز و تکفاز بودن برق را در توان مورد استفاده در نظر بگیرید. چنانچه مثلا برای یک جکوزی پمپ ایرجت تهیه می کنید لازم است بدانید از یک توان مشخص به بالاتر پمپ در حالت تک فاز وجود ندارد. پس اگر برق سه فاز ندارید باید دو پمپ را با هم به صورت موازی استفاده کنید تا دبی و فشار مدنظرتان تامین شود.
5. آزمایش فشار و دبی
- اگر می‌خواهید از صحت فشار و دبی ادعا شده در پلاک پمپ مطمئن شوید باید از فشارسنج جهت تست فشار و از فلومتر (دبی سنج) جهت تست دبی استفاده فرمایید و یا اینکه از محل خرید کنید که در صورت عدم تامین فشار و دبی ادعا شده بتوانید پمپ را مرجوع سازید.
نگهداری و تعمیر پمپ‌ها
در مورد سرویس و نگهداری پمپ های تاسیساتی پرکاربرد در این قسمت بحث خواهیم کرد.
بهترین کاری که یک سرویس کار ، نگهدار و تکنسین تاسیسات می‌تواند انجام دهد این است که برای همه پمپ های موجود در موتورخانه شناسنامه ای فنی تهیه کرده و جداول pm) ) (pervativ mentananc ) (نگهداری و سرویس پیشگیرانه) را تهیه کند.البته که تمام تجهیزات موجود در موتورخانه بهتر است شناسنامه فنی داشته باشد.
مثلا اگر یک تکنسین بداند که سایز بلبرینگ و یا مدل مکانیکال سیل فرضا پمپ فن کویل های ساختمان تحت نظرش چیست قبل از اینکه عمر کاری آن قطعه یا به پایان برسد آن را تهیه کرده و در زمان مشخص تعویض می‌کند. مثلا عمر یک بلبرینگ اگر ۸۰۰۰ ساعت است آن را قبل از عبور از ۸۰۰۰ ساعت تعویض کند.
در این شناسنامه فنی باید نوع سیل، نوع و مدل بلبرینگ های پمپ و الکتروموتور، ظرفیت خازن الکتروموتور، کوپلینگ مدل پروانه پمپ، قطر شفت پمپ و ... وجود داشته باشد.
نکات مهم نگهداری پمپ
سختی آب موجود در مدار را تست کنید. و همچنین از کارکرد صحیح سختی‌گیر موجود در سیستم آگاه شوید چرا که عدم صحت کارکرد سخت گیر منجر به رسوب گذاری در سیستم خواهد شد و در ادامه این رسوب در محفظه پمپ باعث عدم کارکرد صحیح پمپ و یا شکستن پروانه خواهد شد.
برای جا زدن و در آوردن قطعات به خصوص بلبرینگ ها از ابزار مناسب مثلاً (فولی کش) استفاده کنید.
چون ضربه زدن باعث تاب برداشتن و به هم خوردن بالانس شفت خواهد شد.
اهمیت آچار کشی تابلوها و پیچ‌های سربندی
ماهیانه یا هر فصل بنا به میزان کارکرد سیستم نسبت به آچار کشی تابلو های برق پمپ ها و همچنین پیچ های سربندی اقدام کنید. چرا که در شل بودن این اتصالات علاوه بر آمپر کشیدن و آسیب رساندن به فیوزها و کنتاکتور و سایر قطعات منجر به دوفاز شدن و سوختن الکتروموتور پمپ ها خواهد شد.
شناسایی و رفع صداهای اضافی
وجود هرگونه صدای اضافی در پمپ ها را جدی گرفته اقدام به برطرف کردن آن بکنید این صداها می‌تواند به علت های ساده مثل هوا گرفتن سیستم تا علت های پیچیده تر مانند خرابی بلبرینگ ها و خوردگی و لاغر شدن شفت پمپ را شامل شود.
آمپرسنجی دوره‌ای
از پمپ ها به صورت دوره ای آمپر گیری کنید و آنها را ثبت نمایید. تغییرات آمپر مصرفی می تواند علل مختلفی داشته باشد.
بازدید صافی به صورت دوره‌ای
در مسیرهایی که صافی پمپ قرار دارد بازدید صافی به صورت فصلی ضروری است تا مانع افت فشار در مکش شود. چون این افت فشار می تواند نهایتا حتی به کاویتاسیون (خوردگی مکانیکی) پروانه پمپ منجر شود.
اطمینان از صحت عملکرد شیرفلکه‌ها و شیرهای یکطرفه
از صحت عملکرد شیرفلکه ها و شیرهای یکطرفه اطمینان حاصل کنید چون عملکرد ناقص و یا خرابی یک شیر فلکه مثلاً گیر کردن گیت در شیار خودش علاوه بر کاهش دبی عبوری، فشار روی پمپ بیشتر شده و منجر به آمپر کشیدن و داغ کردن پمپ خواهد شد. همچنین اگر در مسیر مکش باشد می‌تواند منجر به کاویتاسیون شود.
امیدوارم مباحث مفید بوده باشد اما مختصری از کاویتاسیون پایان‌بخش این قسمت باشد.
کاویتاسیون چیست؟
آب یا هر سیالی در هر دمایی تبخیر می شود به شرطی که فشار روی سر سیال از فشار بخار سیال کمتر شود. توضیح بیشتر اینکه در کنار دریا آب با فشار ۱ اتمسفر در دمای ۱۰۰ درجه سانتیگراد می جوشد. اما روی قله دماوند قلعه دماوند یا قله اورست به علت فشار کمتر از ۱ اتمسفر آب در دمای ۸۵ درجه سانتیگراد می‌جوشد. در فشار 0.02 اتمسفر آب در دمای ۶ درجه سانتیگراد می جوشد.
آب در فشار psi 1.5 در دمای ۴۸.۸ درجه سانتیگراد تبخیر می شود. این دما (48-50 درجه سانتیگراد) در سیستم های حرارتی دمای رایجی است. لذا در مکش پمپ هم اگر فشار سر سیال از فشار بخار کمتر شود فرآیند تبخیر آغاز خواهد شد. اگر به هر علتی مثل : گرفتگی صافی و.... مکش فشار تا psi 1.5 افت کند دمای 48-50 درجه می تواند منجر به کاویتاسیون شود که حباب های بخار روی سطح پروانه در حال چرخش و ازدیاد فشار می ترکند و خوردگی مکانیکی روی سطح پروانه ایجاد می‌کنند. این خوردگی ها اگر روی لبه (پره های محصور بین لفافه...... ) خوردگی مکانیکی ایجاد کند باعث افت هد و دبی پروانه به صورت چشمگیر خواهد شد. به همین جهت همیشه و همه جا باید برای جلوگیری از کاویتاسیون فشار مثبت مکش (NPSH) تامین شود. یعنی هد مکش بیشتر از هد فشار بخار باشد.
مثلا اگر پمپ روی سطح از مکش خود به میزان 6 متر پایین تر سیالی وجود داشته باشد عملا مکش نخواهد کرد. چون ۱۰ متر پایین تر از سطح مکش عملاً خلا برای مکش محسوب می گردد.
آب انبارها، استخرهای کشاورزی و چاه های آب با این حالت بسیار مواجه می شوند پس بهتر است از پمپ های کف کش یا شناور استفاده شود.
نتیجه‌گیری
تعمیر پمپ‌ها نیازمند توجه و مهارت‌های خاص است. با رعایت نکات فوق و به‌کارگیری روش‌های به‌روز، می‌توان به بهبود عملکرد پمپ‌ها و جلوگیری از خسارات ناشی از اختلالات در آنها دست یافت. این اقدامات نقش مهمی در بهینه‌سازی سیستم‌های مختلف ایفا می‌کنند و به عملکرد بهتر و هزینه‌های کمتر منجر می‌شوند.
فروش انواع پمپ با بهترین قیمت
فروشگاه آنلاین بامین تهویه با ارائه کامل ترین اطلاعات فنی و تصاویر محصولات، از جمله پمپ های سیرکولاتور، پمپهای آب، پمپهای کف‌کش و غیره، به مشتریان گرامی امکان مقایسه و خرید آسان را فراهم نموده است. برای دریافت راهنمایی و مشاوره در خصوص انتخاب و خرید انواع پمپ‌ها، خوشحال خواهیم شد که با کارشناسان ما در بامین تهویه تماس بگیرید.
بامین تهویه تخصصی ترین وب سایت کشور در زمینه تأسیسات
